DERSİN İÇERİĞİ
1. Karar Ekonomisi
1.1. Giriş
Mühendislikte doğru problemi belirlemek önemlidir. Karar
problemini çözmek için çeşitli bölümlere bağlı insanların bir
arada çalışması gereklidir.
??????Pazarlama
??????Planlama
??????Finans
??????Üretim
??????Satış
Karar Aşamas
Karar Aşaması
Karar aşamasında pek çok faktör rol oynar. Bunlardan
en önemlileri;
??????Para,
??????Zaman,
??????Risk’tir.
Para ve zamanı birleştirerek ekonomik bir fayda ölçütü
oluşturabiliriz.
1.2. Mühendislik Ekonomisinde Karar Stratejileri
Yeni proje fikirleri ortaya çıkınca;
1. Malzeme makine ve proses seçimi
2. Makinelerin yenilenmesi
3. Yeni ürün tasarımı ve gelişimi
4. Maliyet tasarrufu ve etkinliği
5. Servis geliştirilmesi
1.3. Karar Ekonomisinin Diğer Disiplinlerle olan ilişkisi
Şekil 1: Karar Ekonomisinin Diğer Disiplinlerle olan ilişkisi
Rasyonel Karar Verme Prosesi
1. Karar Verme Problemini Belirle
2. Hedef veya amaçları belirle
3. İlgili bilgi ve dataları toparla
4. Olabilecek alternatifleri oluştur
5. Kullanılabilecek karar kriterlerini
belirle
6. En uygun alternatifi seç
Hangi arabayı satın alalım?
1. Araba ihtiyacı
2. Güvenlik ve zaman tasarrufu
3. Teknik ve finansal bilgilerin toparlanması
4. Toyota ve kia alternatiflerinden birini seç
5. Minumum harcama tutarı
6. Kia’yı seç
Mühendislik Probleminin Karar
Aşamaları
• Planlama
• Yatırım
• Üretim
• Pazarlama
• Kar
2. Biz bu derste aşağıdaki sorulara cevap arayacağız?
1. Mühendislik ekonomisi nedir? Neyle ilgilenir?
2. Mühendis nedir?
3. Ekonomi nedir?
4. Yatırım nedir ? Kaça ayrılır?
5. Proje nedir?
6. Cari işlem bütçeleri,
7. Sermaye harcamaları nelerdir?
8. Niçin yatırım yapıyoruz?
9. Yatırımların sınıflandırılması
10. Yatırım projesinin unsurları
11. Proje değerlendirilmesi
12. Proje konusunda Mühendisin ilgilendiği kavramlar
Bir mühendisin iş hayatındaki rolü;
• Çeşitli karar aşamalarında;
proses, üretim, pazarlama,
finans gibi
• Ekipman tedarikinde
bulunmak,
• Ürün tasarımı yapmaktır.
• Ekonomi: İnsan ihtiyaçlarını karşılamak, içinde bulunduğu
maddi şartları düzeltmek, toplumun refahını en üst seviyeye
çıkartmak için, eldeki mevcut ekonomik kaynaklardan
optimum faydayı sağlamayı planlayan bilim dalıdır.
• Mühendislik Ekonomisi: Alternatif olanaklar içinde en
uygununu seçmeyi planlar. Mühendis minimum maliyet ile
maksimum üretimi yapmak ister. Dolayısıyla mühendis
ilgilendiği sahayla ilgili olarak araştırmak, tanımlamak,
alternatifleri ortaya sermek ve uygun olanını seçmek
zorundadır.
• Bu amaçlarını gerçekleştirmek için projeler üretir.
• Projenin teknik yönü ve mali yönü ayrı ayrı belirtilmelidir.
Hazırlanan projeler geleceğe yöneliktir ve her proje bir mal ve
hizmet üretimini amaçlar.
• Projeler bir anlamda yatırım demektir.
• Yatırım: Milli ekonomi açısından üretim mallarına (tesis,
teçhizat ve stoklara) belli bir dönem süresince genellikle
bir yılda yapılan net ilavelerdir.
• Ekonominin üretim gücünü arttırmaya yönelik yatırımlara
reel yatırımlar;
• Ekonominin üretim gücünü arttırmayan yatırımlara ise
reel olmayan yatırımlar, yani mali yatırımlar adı verilir.
(hisse senedi, tahvil, bono….)
2.1. Yatırımların Sınıflanması
1. Stratejik yatırımlar: Büyük yatırımlar, firmanın yeni bir
politika izlemesi gerekir.
2. Taktik yatırımları: Politika önemli ölçüde değişmiyor
3. Bağımlı yatırımlar: 1. yatırımla, 2. yatırım bağımlı( nakit
akımı bakımından)
4. Bağımsız yatırımlar
5. Tamamlayıcı yatırımlar: Birincinin kabulü ikinciyi
sağlıyorsa
6. İkame yatırımlar: Birincinin kabulü ikinciye imkan
bırakmıyorsa
2.2 Yatırım Projesinin Unsurları
??????Yatırımın tutarı: Proje ile ilgili satınalma, veya üretim bedeleri,
taşıma, montaj giderleri, vergiler, binalar, depolar, arazi için
ödenecek bedeller.
??????Yatırımın ömrü:
a) Fiziki ömür: Fiilen üretimde kullanıldığı zaman
b) Ekonomik ömür: Yatırımın faydalı olmak üzere üretimde
kullanılabileceği süreyi kapsar.
??????4. Yatırımın hurda değeri: Yatırımın servisten çekildikten sonra
alabileceği en son değeri kapsar.
??????5. Yatırımın verimi: Verim en genel tarifi ile çıktı /girdi’dir.
Yatırımdan beklenen minumum verimi ifade eder.
??????Minumum attractive rate of return’den ( En düşük çekici verim
oranı)
??????(MARR) bu oran küçükse yatırım red edilir , değilse kabul edilir.
3. Para zaman ilişkisi ve nakit akımlarının karşılaştırılması
Sermaye üretime ayrılmış üretim araçlarıdır. Biz
sermayeyi kendimiz doğrudan üretimde kullanabiliriz,
veya üretimde kullanılmak üzere bir başka şahsa borç
verebiliriz. Borç verdiğimiz kişi bu borç için bize fazlalık
öder, bunun sebebi,
1. Sermayesini bir başkasına bıraktığı için riske
katlanıyor demektir,
2. Ayrıca bu sermaye değiş tokuşu süresince bir takım
masraflar olmuştur bunların karşılanması
gerekmektedir.
3. Sermayeyi kullanan yeni kişi bu sermayeden belli bir
miktar kar elde etmiştir, onun da bir kısmını sermayeyi
ödünç aldığı kişiye vermesi gerekir. Bu ödenen
fazlalığa faiz denir.
Bu sermayeyi kendimiz kullanmış olsaydık elde edilecek
fazlalığa kar adı verilir.
3.1. Faiz oranı
Faiz oranı = fonu kullanmak için
ödenecek miktar / kullanılan fon*100
Faiz oranı:
1. Kaybetme riski
2. Masraflar
3. Kar veya kazancı
içinde bulundurmalıdır.
